Leasing(Finansal Kiralama), bir yatırım malının mülkiyeti finansal kiralama şirketinde kalmak üzere, belirlenen kiralar karşılığında kullanım hakkının kiracıya verilmesi ve sözleşmede belirlenen değer üzerinden kiracıya geçmesini sağlayan bir finansman yöntemidir.
Yatırım mallarının satın alınması yerine, kiralanarak kullanılması sağlanarak, firmalar işletme sermayelerini diğer ihtiyaçlarının karşılanmasında kullanabilmektedir. Bu sayede, firmaların verimliliği ve karlılığı artmaktadır.
Leasing’in Tarihçesi :
Leasing’in dünyada bilinen ilk uygulamaları, Sümerler tarafından M.Ö. 2000’li yıllarda tarım araçları kiralanmasında görülmüştür. Daha sonraki Roma dönemlerinde leasing uygulamaları belirginleşirken Ortaçağ’da arazi ve binalar da leasing’e konu olmuştur.
Modern anlamı ile leasing, 1930 yılında Amerika’da yaşanan krizden sonra finansman güçlüklerini aşmak amacıyla ortaya çıkmıştır. Bugünkü anlamı ile ilk leasing şirketi 1952 yılında Amerika’da kurulmuş, 1960’lı yıllarda leasing Avrupa ve Japonya’ya yayılmaya başlamıştır.
Leasing İle İlgili Tanımlar :
-Kiracı: Leasing işlemlerinde ekipmanın kullanım hakkını sözleşme ile önceden belirlenen kira ödemeleri karşılığında satın alan taraf,
-Kiralayan: Leasing işlemine konu olan ekipmanın hukuki mülkiyetini üzerinde taşıyan ve sözleşme ile önceden belirlenen kira ödemeleri karşılığında kullanım hakkını Kiracı’ya devreden taraf,
-Sözleşme: Kiracı ile Kiralayan arasında, leasing işlemine konu olan ekipmanın kullanım hakkının Kiracı’ya devri ve kullanım bedellerinin Kiralayan’a geri ödenmesi ile ilgili tüm şartları kapsayan yazılı anlaşma,
-Satıcı: Leasing işlemine konu olan ekipmanı temin eden üretim veya pazarlama kuruluşu,
-Kira: Kiracı’nın Kiralayan’a, leasing konusu ekipmanın kullanım hakkı için yaptığı ve sözleşme ile önceden belirlenen periyodik ödemeler,
Neler Kiralanabilir?
- Finansal Kiralama Kanunu’na göre; her türlü taşınır veya taşınamaz mal, leasing konusu olabilir.
- Ancak patent hakkı, fikri ve sınai haklar ile bilgisayar yazılımı gibi maddi olmayan konularda leasing kullanılamamaktadır.
- Ayrıca leasing konusu olan malın, bağımsız ve üzerinden amortisman ayrılabilen bir özellik taşıması gerekmektedir. Bu nedenle; hammadde ya da ara malı niteliği bulunan ve kullanıldığında tüm özelliklerini yitiren mallar, leasing konusu yapılamamaktadır.
Leasing işlemi nasıl gerçekleşir ?
Kiracı, gereksinim duyduğu yatırım malını ya da ekipmanı seçer ve karar verir, kiralama şirketine başvurur, kiralama şirketi gerekli gördüğü araştırmaları yapar, leasing sözleşmesi imzalanır. Satıcı ile firma arasında satış anlaşması (bakım ve satış sonrası hizmetler de dahil) yapılarak ekipman kiracıya teslim edilir. Kiracı, sözleşmede belirlenen şartlar ve süreyle kira öder, süre sonunda yapılan anlaşmaya bağlı olarak leasing sona erdirilir.
Leasing’in Avantajları :
Leasing, tüm dünyada yatırımların orta vadeli finansmanında yaygın olarak kullanılmakta olup, özellikle enflasyonist ekonomilerde şirketlerin her geçen gün artan işletme sermayesi ihtiyaçlarını karşılamak için en çok ilgi gören alternatif finansman yöntemi halene gelmiştir.
- Leasing’in sağladığı olanaklarla şirketlerin projelerinin %100’ü finanse edilerek özkaynaklara dokunulmamış olunur.
- Leasing kullanımı sayesinde, şirketlerin özkaynak ve kredi hacmi daralmaz, ayrıca bilanço ve mali rasyolarına olumsuz yansıması engellenmiş olur.
- Leasing ile sağlanan mal firmanın mülkiyetinde olmadığından bilonço dışı bir işlem olup, şirketlerin borç/özkaynak dengesi etkilenmez ve kredi değerliliği azalmaz.
- Şirketlerin fon akışına uygun esnek kira ödemeleri ile nakit akışları planlanabilir.
- Ana para ve faiz içeren kira faturalarının tamamı, gider olarak gösterileceğinden kurumlar ve gelir vergisinden indirim sağlanmış olur.
- Teşvikli yatırımlar için leasing şirketlerini teşvikten yararlandırılabilir, dolayısıyla şirketler teşviklerini kullanabilirler.
- Şirketler; kiraladıkları malları, dönem sonunda sembolik bir fiyatla satın alabilirler.
- Leasing ile kiralama süresi ve kira ödemelerinin sabit olması sayesinde enflasyona karşı önlem alınmış olur.
- Yatırım yaparken kullanılan leasing sayesinde, “Kazandıkça Ödeme” ilkesi doğrultusunda, leasing’e konu olan malın kirası yatırımdan kazanılan kar ile geri ödenme imkanına kavuşulur.
- Normalde %17 olan KDV oranı, leasing yoluyla kiralanan yatırım mallarında %1’e , ticari araçlarda %8’e düşmektedir.
- BSMV (Banka ve Sigorta Muamele Vergisi) ve KKDF’den (Kaynak Kullanım Destekleme Fonu) muaftır.
- Leasing, bir ülkeye dış borçlanmaya gerek olmaksızın finansman temini olanağı sağlar.
- Leasing firması satın almayı peşin olarak gerçekleştireceği için kiracı, satıcı firma karşısında pazarlık gücüne sahiptir.
- Finansal Kiralama Sözleşmesi; her türlü vergi, resim ve harçtan muaftır.
Leasing Türleri :
Kiralama konusu ekipmanın temini açısından:
a) Doğrudan Leasing : Kiralayan, kiralayacağı ekipmanları doğrudan satıcı veya üreticiden temin ederek Kiracı’ya kiralar.
b) Satış ve Geriye Kiralama : Kiracı tarafından sahip olunan bir ekipmanın Kiralayan’a satılması ve aynı ekipmanın Kiracı’ya tekrar kiralanması işlemidir. Kiracı sahip olduğu ekipmanı kullanmaya devam ederken, nakit girdisi yaratmış olur. Genellikle işletme sermayesi ihtiyacı olan firmalar tarafından kullanılar.
c) Alt Leasing : Bir leasing işlemine konu olan ekipmanın, leasing sözleşmesinin geçerliliğini korumak kaydıyla, Kiracı tarafından üçüncü bir tarafa kiralanması işlemidir. Genellikle ülkeler arasındaki vergi ve fon maliyetleri farklarından yararlanmak amacıyla yapıldığı için Kiralayan ve Kiracı farklı ülkelerde yerleşiktir.
Finansman payı açısından:
a) Tam Finansman : Kiralayan satıcıdan satın alacağı ekipmanın bedelini tamamen kendi kaynakları ile finanse eder.
b) Kredili Leasing : Kiralayan ekipman bedelinin küçük bir kısmını finanse ederken, bakiye kısmın finansmanına Kiracı’nın kredi riskini üstlenen diğer finansörler (yatırımcı veya finansman kuruluşu) iştirak eder.
Fiziki yerleşim açısından :
a) Yurtiçi Leasing : Kiralayan ve Kiracı aynı ülkede yerleşiktir.
b) Uluslararası Leasing : Kiralayan ve Kiracı’nın bulunduğu ülkeler ayrıdır.
Leasing Sözleşmesi ve süresi :
Leasing sözleşmeleri, düzenleme şeklinde noterlikçe yapılır. Taşınır mala dair sözleşme, kiracının ikametgah noterliğinde özel sicile tescil edilir. Taşınmaz mala dair sözleşme ise taşınmazın bulunduğu tapu kütüğünün beyanlar hanesine şerh edilir.
Leasing sözleşmeleri prensip olarak dört yıllık süre için düzenlenmekte olup, bu süre içerisinde feshedilmemektedir. Sözleşmelerin dört yıldan kısa süre için yapılabileceği haller şunlardır:
- Teknolojik niteliği veya ekonomik yararlanma ve işletme süresi itibarıyla kullanımın dört yıldan kısa olduğu Hazine Müsteşarlığı’nca onaylanan mallar
- Yurt içinde ve yurt dışında yerleşik finansal kiralama şirketleri tarafından yapılan kiralama işlemlerinde, ilk sözleşmenin devamı niteliğinde yeniden finansal kiralama sözleşmesine konu olan mallar
- Yurt içinde veya yurt dışında savaş haliyle savaşa yol açabilecek durumlar veya sabotaj, yangın, ağır kaza ve tabii afetler sebebiyle kiralama konusu malın, bu malı kiralayanın yada kiracının zarar gördüğü haller
Sözleşme süresi 4 yıldan kısa olabilecek mallar:
1. Turizm ve pazarlama şirketleri ile sürücü eğitimi vermek amacıyla sürücü kurslarının kiraladıkları otomobillere ilişkin leasing sözleşmelerinin ve kargo şirketleri ile bünyesinde dağıtım ve pazarlama birimi bulunan şirketlerin bu faaliyetleri için tahsis ettikleri, maksimum taşıma kapasitesi 7 tonu geçmeyen otomobil, kamyon ve kamyonetler,
2. Yerli ve yabancı turistlere motosiklet kiralayan şirketlerin bu amaçla kullandıkları motosikletler
3. Hava araçları
4. Yük gemileri
5. Uluslararası ve şehirlerarası yolcu taşımacılığına uygun otobüsler
6. İş makineleri
7. Kamyonlar
8. Film baskı ve banyo makineleri
9. Tıbbi cihazlar
10. Bilgisayar ve yazıcıları ile fotokopi makineleri
Mal Devri :
İşletmeniz ile Bank Asya arasında imzalanacak Leasing Sözleşmesi’nin süresi, aynı zamanda malın mülkiyet hakkının devir süresini ifade eder, bu süre sonunda malın mülkiyeti sembolik bir bedelle işletmenize devrolur. Vergi, resim, harç bedelleri gibi devir masrafları işletmenize ait olmaktadır.
